14-16 Ağustos 2008 tarihinde İstanbul’da yapılacak olan “Türkiye-Afrika STK Forumu”na yönelik ikinci hazırlık toplantısı 5 Ağustos Salı akşamı Eresin Otel’de gerçekleştirildi. TASAM Başkanı Süleyman Şensoy, T.C. Dışişleri Bakanlığı Afrika İşleri Koordinatörü Büyükelçi Kenan Tepedelen, İstanbul Vali Yardımcısı Mustafa Altıntaş, TASAM Başkan Yardımcısı E. Büyükelçi Murat Bilhan ve TASAM Direktörü Dr. Engin Selçuk’un konuşmacı olarak yer aldıkları toplantıya, Forum’da Türk tarafını temsil edecek STK’lardan önemli bir bölümü katıldı.
TASAM Başkanı Süleyman Şensoy, 2004 yılından bu yana TASAM’ın Afrika konusundaki çalışmalarını özetledikten sonra İstanbul’da 18-21 Ağustos 2008 tarihleri arasında T.C Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek olan “Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi” ve söz konusu Zirve öncesi TASAM tarafından organize edilen “Türkiye-Afrika STK Forumu”nun önemine değindi.
TASAM Başkan Yardımcısı E. Büyükelçi Murat Bilhan, Türkiye’nin çok boyutlu dış politikası perspektifinde Afrika açılımına; TASAM Direktörü Dr. Engin Selçuk ise “ulus-üstü sivil toplum” kavramı ekseninde Türk STK’larının Afrika’da yer alan STK’lar ile kuracakları yatay ilişki biçimlerinin önemine değindi.
T.C. Dışişleri Bakanlığı Afrika İşleri Koordinatörü Büyükelçi Kenan Tepedelen, yaptığı konuşmada Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek olan “Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi” ve bu kapsamda STK’lar ile girilecek ilişki biçiminin ülkemiz dış politikasına sağlayacağı olası katkıların altını çizdi.
Konuşmaların ardından geçilen müzakere bölümünde ise çok sayıda sivil toplu kuruluşu temsilcisi Forum’a ilişkin beklenti ve taleplerini ilettiler.
Katılımcılar:
T.C. Kültür Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü (Menderes Velioğlu);
İçişleri Bakanlığı Dernekler Daire Başkanlığı (Selami Sazil -Büro Şefi, Erkut Çelik-Büro Şefi);
İstanbul Valiliği Sosyal Yardımlaşma Vakfı Müdürü (Huriser Aşıcı);
Nuh Çimento Eğitim ve Sağlık Vakfı ( Atalay Şahinoğlu,Başkan);
UNİCEF Türkiye Milli Komitesi (Alanor Oyalı);
Cansuyu Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (Lütfi Kibiroğlu);
Kimse Yok mu? (Davut Koçak, Sümeyye Ensari);
Tüketiciler Derneği (Engin Başaran)
Mimarlar ve Mühendisler Grubu (Yusuf Aksu);
Anne bebek Sağlığı Vakfı (Zühal Ramazanoğulları ve Şenay Mollaoğulları)
Yeşilay (Prof.Dr. Cahit Babuna);
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı (Cengiz Şimşek)
Darülaceze Vakfı (Prof. Dr. Yakut Irmak Özden);
DEİK (Mustafa Oğuz);
İTO (Tezer Palacıoğlu, Alper Ersan);
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı (Özgül Özkan Yavuz);
TÜBİTAK MAM (Dr. Mehmet DemirelBaşkan Yardımcısı);
Kadın Sağlığı ve Spor Derneği (Yeşim Minnetoğlu);
Marmara ve Boğazları Belediyeler Birliği (Osman Erol İNCE, AB ve Uluslar arası İlişkiler Merkezi Asistanı, İskender GÜNEŞ, AB ve Uluslar arası İlişkiler Merkezi);
Yeryüzü Doktorlar Birliği (Dr. Kerem Kınık);
Hazar Eğitim, Kültür Ve Dayanışma Derneği (Ayla Kerimoğlu, Hale Keleş);
Deniz Feneri (Mustafa Tutkun);
Kadir Has Üniversitesi Afrika Çalışmaları ve Uygulamaları Merkezi (Doç.Dr. Sedat Aybar);
AKUT (Ayşe Övür);
Sosyal Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği (Zafer Kıraç);
İslam Dünyası STK’ları Birliği; (Cihangir İşbilir)
Siyasal Vakfı (Dr. Fahri Solak);
“Türkiye Afrika İlişkilerinde Tarihi Dönemeç”
Türk Afrika Sivil Toplum Kuruluşları Forumu, TASAM (Türk Asya Stratejik Araştırmalar merkezi) tarafından, 14–15 Ağustos 2008 tarihleri arasında İstanbul, Cevahir Kongre Merkezinde gerçekleştiriliyor. Foruma, 44 Afrika ülkesinden toplam 100 Sivil Toplum Kuruluşu, uluslar arası kuruluşlardan çok sayıda gözlemci ve Afrika’nın önde gelen basın kuruluşlarının temsilcileri katılacak.
TASAM Başkanı Süleyman Şensoy; demokratikleşmenin önemli bir unsuru olan Sivil Toplum Kuruluşlarının sayısının, Afrika kıtasında da gün geçtikçe artmakta olduğunu; bu kuruluşların Afrika’nın kalkınmasında ve küresel entegrasyonunda önemli roller üstlendiğini belirtti. Şensoy’a göre: “Türkiye’nin Afrika ülkeleriyle coğrafi açıdan olduğu kadar duygusal açıdan da yakınlığı bulunmaktadır. Tarih boyunca Afrika’yla olan yakın ilişkilerimizi, günümüz dünyasının ihtiyaçlarına cevap verebilecek, karşılıklı kazanımlara dayalı, dostane ilişkiler çerçevesinde güçlendirilmesi gerekmektedir.” Bu açıdan Sivil Toplum Kuruluşlarına çok büyük görevler düştüğünü belirten Şensoy, TASAM tarafından düzenlenecek forumun, Afrika’da aktif olarak faaliyet gösteren Sivil Toplum Kuruluşlarıyla, Türkiye’nin önde gelen Sivil Toplum Kuruluşlarını aynı çatı altında toplayarak, gerçekleştirilebilecek ortak projelerin çıkış noktası olabileceğini belirtti.
Forumun proje koordinatörlüğünü yürüten, TASAM Afrika Enstitüsü Direktör Yardımcısı Ufuk Tepebaş, “Birleşmiş Milletlerin Milenyum Deklarasyonu’nda ve BM Genel Kurulu’nun 57. Olağan Oturumu’nda Milenyum Kalkınma Hedefleri’ne ulaşılmasında STK’ların önemini vurgulamaktadır. Bu kapsamda, Türkiye’nin ve Afrika’nın önde gelen STK temsilcilerinin katılacağı toplantılarda, sahip olunan bilgi ve tecrübelerin paylaşımı ile ortak işbirliği alanlarının belirlenmesi, günümüze ve geleceğe yönelik yapıcı diyalogların geliştirilmesi mümkün olacaktır.” dedi.
TASAM Ankara Temsilcisi Emekli Büyükelçi Doç. Dr. Ali Engin Oba Forumun hedeflerini şu şekilde özetledi: “Türkiye- Afrika Sivil Toplum Kuruluşları Forumu ile Türkiye’nin ve Afrika’nın önde gelen kuruluşları arasında işbirliği alanlarının belirlenmesi ve STK’lar arasında geniş eksenli bir işbirliği platformunun oluşturulmasını hedefliyoruz. Bu kapsamda, Afrika’ya ilişkin hazırlanacak geniş kapsamlı projelerin daha somut sonuçlar vermesi açısından, kıtanın daha yakından tanınmasını, ayrıca bölgesel ilişkilerin gelişimine katkıda bulunacak ve mevcut sorunları azaltacak nitelikte projelerin üretilmesi ve uygulamaya konulmasını ayrıca amaçlıyoruz.”
Forumun amacı Türkiye’nin ve Afrika’nın önde gelen kuruluşları arasında işbirliği alanlarının belirlenmesi ve STK’lar arasında geniş eksenli bir işbirliği platformunun oluşturulması. Forumda ekonomi ve kalkınma, uluslararası ilişkiler, eğitim, sağlık, medya ve iletişim, kültür ve turizm gibi başlıca konular ele alınacak. Forum genel değerlendirme ve STK’lar arasında ortak protokolün imzalanmasıyla sona erecek.
Kıtalar Arası İşbirliği
Forumun birinci günü “Ekonomi ve Kalkınma”, “Sektörel İşbirliği İmkanları: Eğitim, Sağlık, Kültür ve Çevre”, “İşbirliği İmkanları ve Sivil Toplum Diyalogu”, “Uluslararası Konjonktürde Afrika’nın Pozisyonu ve STK’ların Rolü” konu başlıklarında toplam dört oturum gerçekleştirilecek. Forumun ikinci gününde de aynı konu başlıkları ele alınacak ve tüm STK’ların katılımda bulunabileceği dört ayrı çalıştay düzenlenecek.
Forumda, Nijerya ECOWAS Genel sekreteri Ugoh Sunny “Yerel Entegrasyonda ECOWAS’ın Deneyimleri ve Yerel Entegrasyon için Beklentiler”; Birleşmiş Millteler Yerel Koordinatör ve UNDP Temsilcisi Mahmood A. Ayub “Milenyum Kalkınma Hedefleri ve Afrika”; Senegal UNECA Yönetici Sekreteri Makha Dado Sarr “Afrika’nın Bölgesel Entegrasyonunda STK’ların Rolü ve Dış Ortaklık”; TİM Afrika Çalışmaları Koordinatörü Yalın Alpay “Türkiye’nin Afrika’ya Yönelik Ekonomik Açılım Planı” başlıklı bildiriler sunacaklar. Kenya Afrika Barış Forumu Program Direktörü Edwin Mang’eni Barasa “Çatışma Çözümü ve Barış İnşasında Sivil toplumun Rolü”; Fas CAFRAD Genel Direktörü r. Simon Mamosi Lelo “Kamu Politikası ve Liderlikte Kapasitenin Artırılması: Afrikalı Ülkeler için Yöneticilik Kapasitesinin Geliştirilmesi Programında İşbirliği”, Kenya ANEW Koordinatörü Jamillah Mwanjisi “ Milenyum Kalkınma Hedefleri: Liderlerimiz Ne Yapmalı?” konularını ele alacak. Foruma, 44 Afrika ülkesinden toplam 100 Sivil Toplum Kuruluşu ve Afrika’nın önde gelen basın kuruluşlarının temsilcileri katılacak.
Afrika ve Türk Halkları Arasında Sivil Etkileşim
Tasam Başkanı Şensoy, forum kapsamında bugüne kadar farklı kesimler ile hazırlık toplantıları düzenlediklerini belirtti. Şensoy: “Bunlardan biri uluslararası ilişkilerde ortak projelerin üretilmesi ve yürütülmesi konusunda T.C Dışişleri Bakanlığı, Afrika ülkelerinin Türkiye Büyükelçileri ve Afrika Grubu misyon şeflerinin katılımıyla 24 Temmuz 2008 tarihinde Ankara’da gerçekleştirdik. Bir diğer toplantıyı ise Türkiye’de önde gelen Sivil Toplum Kuruluşlarının katılımıyla 5 Ağustos 2008 tarihinde İstanbul’da düzenledik. 12 Ağustos 2008 tarihinde ise Türkiye’nin önde gelen medya kuruluşları ile bir hazırlık toplantısı düzenleyeceğiz. Toplantılar ile elde ettiğimiz bilgi yoğunluğunun tüm enerjisini Foruma yansıtmayı ve bu sayede tüm katılımcılar açısından verimli bir ortam yaratmayı umuyoruz…” dedi.
Şensoy; 18- 21 Ağustos 2008 tarihlerinde Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenecek "Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi" öncesi gerçekleştirilecek bu forum ile zirve hedeflerine uygun olarak Afrika ve Türk halkları arasında sivil etkinliklerin artırılmasına ilişkin sorunların ele alınacağı ve çözüm yollarının aranacağı geniş eksenli bir işbirliği platformunun oluşturulmasından dolayı mutluluk duyduklarını bildirdi.
TÜRKİYE - AFRİKA STK FORUMU İSTANBUL DEKLARASYONU
1- Türkiye-Afrika Sivil Toplum Kuruluşları Forumu, 14-16 Ağustos 2008 tarihlerinde İstanbul’da icra edilmiş, son derece yapıcı ve samimi bir ortam içinde cereyan etmiştir.
Toplantı, TASAM (Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi) tarafından düzenlenmiş ve “iş birliği ile kalkınma” ana teması üzerine odaklanılmıştır. Toplantıya Afrika ülkelerinden doksan sivil toplum kuruluşu (STK), Afrika Birliği, medya , uzman kişiler ile Türkiye’den seksen beş STK katılmışlardır.
Bu çerçevede, ekonomi ve kalkınma, ticaret, eğitim ve sağlık, demokrasi, insan hakları ve yönetişim, turizm ve çevre, bilim ve teknoloji, enerji, gençlik ve aile, Afrika’nın uluslararası konumu ile “kıta”da barış ve istikrarın sağlanması üzerinde durulmuş, bu hususlarda Türk STK’ları ile Afrikalı STK’lar arasında gerçekleştirilebilecek iş birliği alanları üzerinde görüş teatisinde bulunulmuştur.
2- “Forum” sırasında, Türk ve Afrikalı STK’lar, Afrika’nın her alanda kalkınmasına yönelik birlikte çalışma kararı almışlardır. Bu kararın, 18 - 21 Ağustos 2008 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşecek Türkiye - Afrika İş Birliği Zirvesi’ne katılacak devlet ve hükümet başkanlarının da dikkatlerine sunulması ve ilgili kamu otoritelerinin bu sürece olan desteğinin hayati öneminin vurgulanması oy birliği ile benimsenmiştir.
3- “Forum”da, Türk ve Afrikalı STK’ların etkin bir iş birliğini gerçekleştirmeleri için ortak bir eylem planını da tespit etmeleri gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu eylem planı her şeyden evvel, Türk ve Afrikalı STK’lar arasında yeterli ve etkili düzeyde bir iletişim ağının kurulmasını öngörmektedir. Bu nedenle, “insani ve kalkınma yardımları”, “yoksullukla mücadele”, “altyapı”, “eğitim”, “kültür ve gençlik”, “kadın ve aile etkinlikleri”, “sağlık”, “su ve gıda güvenliği”, “çevre”, “bilim ve teknoloji”, “insan hakları” ve “iyi yönetişim”, “barış ve güvenlik konularını” içeren “çalışma grupları”nın oluşturulması kararlaştırılmıştır. Bu çalışma gruplarının iki yılda bir toplanarak tespit edecekleri eylem programları çerçevesinde, gerçekleştirilen etkinlikleri denetlemeleri, yapılması gerekenleri planlamaları, Türk ve Afrikalı STK’lar arasındaki iş birliğinin sağlanması suretiyle mümkün olabilecektir.
4- Türk ve Afrika STK Forumu bünyesinde bir Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kalkınma ve İş Birliği Platformu (USTKİP) kurulması da kararlaştırılmıştır. Böylelikle, Afrikalı STK’lar bilgi ve deneyimlerini USTKİP çatısı altında birleştirerek hem iletişim hem de iş birliği imkanlarını etkinleştirmiş olacaklardır. Platformun iletişim ağı olarak Türkçe ve Afrika Birliği resmi dillerinde www.ustkip.org adresinden yayın yapacak bir internet portalı kurulması konusunda mutabakata varılmıştır.
5- Türk STK’ları acil durumlar ile Afrika’nın kalkınması ve sanayileşmesine dair tüm konularda gerekli desteği ve yardımı sağlamaya hazırdırlar. Uluslararası suç ve terörizm gibi yükselen tehditler ve riskler üzerinde karşılıklı iş birliği yapılması Afrikalı STK’lar tarafından “forum” esnasında önerilmiş olup bu konuda görüş birliğine varılmıştır.
6- Türk STK’larının programlı, etkin bir stratejiye dayalı çalışmalarını yukarıda zikredilen “çalışma grupları” aracılığı ile Afrika’da artırmaları, Afrikalı benzer örgütlerle iş birliğinde bulunmaları, Afrika’nın sorunlarının çözümüne yardımcı olacak ve bu şekilde “kıta”da barış ve istikrarın yerleşmesine de katkıda bulunulacaktır. Ayrıca, Türk STK’larının Afrika’ya ilgileri, Türkiye’nin Afrika ülkeleri ile olan her alandaki ilişkilerine olumlu etkide de bulunacaktır.
16 Ağustos 2008, İstanbul
İstanbul Deklarasyonu için Tıklayınız ( TR - PDF )