SUNUŞ
Afrika kıtası sahip olduğu nüfusu, zengin doğal kaynakları, geniş arazisi ve çok sayıda gelişmekte olan ülkeyi bünyesinde barındırmasının yanı sıra dünyanın ekonomik istikrarı ve büyümesi açısından büyük önem arz etmektedir. Buna rağmen ekonomik göstergelere bakıldığında, kıtanın Gayri Safi Milli Hâsılası’nın (GSMH) dünya ekonomisindeki payının, ihracattaki ve kıtaya yönelik dış yatırımlardaki azalmanın etkisiyle endişe verici boyutlara ulaştığını söylemek mümkündür.
Kıtanın ekonomik büyüme oranının oldukça düşük olması ve doğrudan yabancı yatırımlarda görülen azalma, Afrika’nın diğer kıtalarla kıyaslandığında dünya ticaretindeki payının oldukça gerilerde kalması sonucunu da beraberinde getirmektedir. Bunun yanı sıra Afrika’nın son beş yılı aşkın bir dönemde ise nispeten yüksek büyüme oranları yakaladığını, dış yatırımlardaki akışın ve ihracattan elde edilen kazançların arttığını söylemek mümkündür. Kıtanın genel ekonomik performansına ilişkin göstergelere bakıldığında bölgesel anlamda kısmi bir iyileşmeden söz etmek mümkündür. Bugüne kadar görülen olumlu gelişmeler, yoksulluğun azaltılması ve dünya ekonomisiyle bütünleşmenin arttırılması hususlarında ancak sınırlı bir etki yapabilmektedir. 900 milyonu aşan bir nüfusa sahip olan Afrika kıtasının Gayri Safi Milli Hâsılası ancak 800 milyar dolar civarındadır. Bu da günlük gelirin bir dolardan daha az olduğu anlamına gelmektedir. Afrika, 450 milyar dolara yakın ticaret hacmi ile tüm dünya ticaretinden yalnızca % 2,5’lik bir pay alabilmektedir. Söz konusu veriler, Afrika’nın küreselleşme sürecinden sürekli olarak uzaklaştığına ve dolayısıyla da bölge halkının büyük çoğunluğunun sosyal açıdan dışlandığına işaret etmektedir.
Uluslararası alanda, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası örgütlerin bilinen çalışmalarının yanı sıra, “Afrika’nın Kalkınması için Yeni Ortaklık” (NEPAD) gibi yeni girişimler çerçevesinde Afrika’da sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Esas itibariyle bu tarz girişimlerin, Afrika ülkelerinin özel ihtiyaçlarını karşılamak üzere kıtaya doğrudan yatırımlar yapılmasına ve Afrika’dan ithal edilen mallara uygulanan ticari engellerin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak sorumlu ve tutarlı iktisadi politikalar ile birlikte ele alınması gerekmektedir. Bu bakımdan, Türkiye 2003 yılında “Afrika ile Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Arttırılmasına Yönelik Strateji”yi uygulamaya koymuştur. Söz konusu strateji, esasen bölgedeki yoksulluğun önlenmesine ilişkin katkı sağlamayı, sürdürülebilir kalkınmayı yakalamayı ve küreselleşme sürecinde kıtanın, merkezden uzaklaşmasını önlemeyi amaçlamaktadır. “Afrika ile Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Arttırılmasına Yönelik Strateji” çerçevesinde bizler, Afrika’nın yapısına uygun olarak siyasi istikrar, ekonomik görünüm, dış ticaret yapısı ile her ülkenin ya da bölgenin, bölgesel entegrasyon süreçlerini de göz önünde bulundurmak suretiyle ülkelere ve bölgelere yönelik programlar geliştirmekteyiz. Afrika ülkeleriyle olan ilişkilerimiz, yüzyıllar boyunca daima dostluk temeline dayalı olmuştur. Günümüzde de Türkiye, gelişmekte olan ekonomisi, nitelikli işgücü ve uluslararası piyasalardaki tecrübesi sayesinde Afrika ülkeleriyle olan ilişkilerini geliştirmektedir. Bundan ötürü şu hususu da göz önünde bulundurmak gerekirse, Afrika bölgesinde yaşayan insanların refahının sağlanması son derece önemli bir görevdir ve Türkiye de bu konuda azami desteği sağlayacaktır.
Bu çerçevede “Afrika Ülkeleri - Türkiye Diplomatik Temsilcileri ile Stratejik Vizyon Geliştirme Projesi” kapsamında icra edilen 4. Çalıştay, Afrika ülkeleri ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilere hasredilmiştir. İlgili çalıştayın ve projenin bundan sonraki aşamalarının Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişimine katkılar sağlamasını umuyoruz.
Süleyman ŞENSOY
TASAM Başkanı

Raporu pdf olarak okumak için lütfen TIKLAYINIZ.